Verstandig

Verstandig?!

Al vaak kreeg ik van decanen de vraag: ‘is het nou verstandig leerlingen te stimuleren een tussenjaar in het buitenland te nemen of is het een afrader?’
In alle eerlijkheid is mijn antwoord dan altijd: ik zou het niet weten!

Natuurlijk, er is onderzoek dat laat zien dat leerlingen die na hun havo/vwo een tussenjaar nemen en naar het buitenland gaan, een betere studiekeuze maken. En er zijn evaluaties die het tegenovergestelde doen vermoeden; studenten die bij Centrum Studiekeuze in Utrecht te rade gingen over hun keuze omdat ze na een tussenjaar het toch nog niet wisten, bleken in het tussenjaar vooral de studiekeuze voor zich uit te hebben geschoven.

De vraag van de schooldecanen kent waarschijnlijk veel achterliggende gedachten: Wat ga je doen in het buitenland? Wat kost het? Wordt je er wijzer van? Hoe zorg je er voor dat je weet wat je wilt als je terugkomt? Is het verstandig?
De afgelopen 15 jaar zijn leerlingen van havo en vwo in toenemende mate gaan het tussenjaar of een studie in het buitenland als serieuze optie gaan beschouwen. De mogelijkheden om te reizen zijn groot en informatie is voor handen, in die zin makkelijk om er eens over na te denken.
De vragen van de decaan zijn niet de vragen van de leerling zich stelt in de oriëntatie op het buitenland. De zucht naar avontuur, nieuwe ervaringen, zelfontplooiing en zelfstandigheid hebben veel meer zeggingskracht, dan de vraag of het verstandig is.
Ouders en vooral vrienden moedigen leerlingen aan de optie buitenland eens te verkennen. In sommige vriendengroepen is het bijna raar als je overweegt om niet naar het buitenland te gaan.

Zo ging Jeanet naar Nieuw-Zeeland.
Ze had geen idee wat ze wilde doen na het vwo, en het verhaal van een tussenjaar met reis naar het buitenland werd door de klasgenoten met toegejuicht. Het eerste half jaar een baantje bij de bioscoop beviel goed. Maar iedereen bleef maar vragen wanneer ze zou vertrekken. Na veel twijfels toch een ticket geboekt en een aardige reis beleeft. De hang naar avontuur van Jeanet bleek niet zo groot te zijn. Ondanks de mooie reis bleef ze vooral verlangen naar thuis. Inmiddels is Jeanet afgestudeerd in HRM. Of ze weer zou gaan? Nou nee! Dat jaar heeft haar goed duidelijk gemaakt dat ze in lekker studeren en dicht bij haar geboorteplaats wonen, genoeg uitdaging vindt.

Max was ‘een studiebol’, slaagde cum laude voor het gymnasium. In plaats van een vliegende start in een universitaire studie, zoekt hij het avontuur: liftend naar Spanje – nog nooit gedaan-, schoonmaakwerk doen in een hostel –je moest zijn kamer eens zien- en in de tweede helft van het jaar wacht een reis naar Japan. Tot verrassing van de ouders zagen ze met de kerst een zoon terug die veel meer rekening houdt met het gezin, verantwoordelijkheid op zich neemt en gezellig en open is in de gesprekken. Ze zagen een puber vertrekken en een jong volwassene terug komen.

Amber wil ook het internationale avontuur wel, maar niet in het buitenland. Voor haar is de keuze voor een University College voor de hand liggend. Uitdagend onderwijs in een internationale omgeving met een steenworp afstand van thuis.
Pieter wist al wat hij wilde gaan studeren en kwam ineens met de opmerkingen: ik moet toch ook nog even nadenken over een tussenjaar. Al snel kwam hij tot de conclusie dat het hem veel prettiger lijkt direct door te studeren, ‘dan blijf ik er lekker in’.

Is een keuze voor een tussenjaar in het buitenland verstandig? Ik zou het nog steeds niet weten! In gesprekken met leerlingen houd ik me vast aan de gedachte dat iedere stap die gezet gaat worden z’n eigen uitdagingen met zich mee zal brengen en dat -wat de keuze ook is- de leerling zich verder zal ontplooien. Dat zit nou eenmaal in de aard van het beestje!

[1] Nuffic – Mobiliteit in beeld, 2012

[2] Centrum Studiekeuze – Evaluatieonderzoek naar de effecten van studiekeuzebegeleiding bij studenten, 2011

[3] Nuffic – Wel of niet naar het buitenland. Het dilemma van de scholier. 2015