Afscheid nemen bestaat …….. niet?

Het einde van het schooljaar begint alweer in zicht te komen. Straks stroomt weer een nieuwe horde leerlingen de school uit, hun verdere loopbaan in. In school is het de logische cadans: ieder schooljaar komt er een nieuwe lichting bij en stroomt er een afgeronde lichting uit.
Begin maart publiceerde de onderwijsraad een advies omtrent het belang van goede overgangen in het onderwijs: “Goede overgangen geven leerlingen optimale kansen om hun talenten te ontwikkelen en (later) een succesvolle loopbaan op te bouwen.”

Mijn gedachten maakten een sprong naar een mentorentraining die ik jaren geleden gaf, aan het begin van een schooljaar. Daags voor de training liet de school me weten dat er voorafgaand aan de training nog een kwartiertje vergadertijd was, waar ik rustig bij mocht zitten. In dat kwartiertje bleken 2 meiden hun diploma uitgereikt te krijgen. De dames hadden wegens zwangerschap gebruik moeten maken van het derde tijdvak.
In hun mooiste kleren, in aanwezigheid van partners, familie en verse baby’s zaten ze daar. Beiden werden ze toegesproken. De strekking trof me pijnlijk: ondanks het ongeluk –lees de schande, het was een streng christelijke school- dat ze nu al een kind kregen toch fantastisch dat ze nu nog geslaagd waren en gelukkig getrouwd, veel succes ermee. O ja, de school geeft altijd een beeldje mee, dat halen we nog even op. Excuus die met de inscriptie van afgelopen schooljaar is op, het is een oudere versie. Binnen 10 minuten was het gedaan.
Destijds vond ik het pijnlijk dat het afscheid van de schoolcarrière van 5 of 6 jaar van deze meiden in 5 minuten gemarkeerd werd. “Goede overgangen geven leerlingen optimale kansen hun talenten te ontwikkelen.” Welke plaats heeft afscheid nemen eigenlijk in deze overgang?

Marielle was een meisje die het net niet ging redden op de havo. Moeder was overleden, vader wist met de zorg voor zijn dochters geen raad en Marielle greep allerlei vluchtwegen aan die ze kon vinden; spijbelen, blowen. Eigenlijk was school een plek waar ze zich wel veilig voelde. Er was aandacht, mensen die het opmerkten als ze er niet was en mensen die geloofden in haar kunnen. Toch kon ze de havo niet afmaken, ze had teveel gemist. Afscheid nemen betekende voor Marielle zoveel meer dan ‘je diploma halen’. Ze nam afscheid van een zeer betekenisvolle periode in haar leven, van een plek waar ze wel mocht zijn, waar ze jong kon zijn.
School organiseerde een afscheid met uitreiking van getuigschrift voor haar, met alle mensen die voor haar belangrijk waren geweest in die school. De afronding van school was niet een aftocht zonder diploma, maar afronding van waardevolle jaren waarin zowel Marielle als school veel geïnvesteerd hadden.

In het afscheid tekent zich de ontmoeting. Als dat waar is dan is het voor leerlingen én docenten van groot belang het moment van het afscheid met aandacht te markeren. Zodat de afgelopen jaren hun waarde mogen hebben én zodat ieder vrij is verder te gaan. De docent met die nieuwe leerlingen die aan de poort staan te trappelen en de (oud-)leerling met die loopbaan die in het verschiet ligt.
Goed afscheid nemen bestaat en doet recht aan dat wat geweest is!

Annemiek Jonker is orthopedagoog, (decanen)trainer, coach en loopbaanbegeleider. De afgelopen twee jaar werkte 1 dag per week op een school als schooldecaan. Neem contact op